Zaćma kojarzona jest dziś przede wszystkim jako choroba wieku starczego – ponad 90% przypadków jej występowania związane jest bezpośrednio z wiekiem pacjentów. Zaćma atakuje starzejącą się soczewkę oka i może rozwijać się powoli już od 40 roku życia, przy czym swoją pełną dojrzałość osiąga zwykle około 60 roku życia. Zaćma jest chorobą postępującą – nieleczona może doprowadzić do całkowitej utraty wzroku, a więc momentu w którym jej skutki nie będą już odwracalne. Zaćma starcza to jednak nie jedyny rodzaj mętniejącej soczewki. Jak dziś klasyfikuje się zaćmę i jakie typy choroby można wyróżnić?
Zaćma nabyta a zaćma wrodzona
Zaćma dzieli się zwyczajowo na dwa główne rodzaje: zaćmę wrodzoną, oraz zaćmę nabytą. Choć ich objawy są stosunkowo zbliżone, a metoda leczenia jednakowa dla obydwu przypadków, przyczyny ich występowania są zupełnie odległe od siebie. Z medycznego punktu widzenia, każdy rodzaj zaćmy wywołany jest przez rozwojowe lub degeneracyjne zaburzenie przeźroczystości soczewki, która z konkretnego dla danego rodzaju powodu ulega zmętnieniu, tracąc przy tym swoje właściwości optyczne.
Zaćma wrodzona
Zaćma wrodzona to choroba, której objawy są widoczne zwykle już w momencie narodzenia się dziecka lub pojawiają się w pierwszych latach jego życia. Przyczyną wystąpienia zaćmy wrodzonej mogą być czynniki genetyczne, powikłania podczas ciąży (w tym wewnątrzmaciczne zakażenia płodu), stosowane przez matkę lekarstwa (kortykosteroidy), narażenie płodu na promieniowanie rentgenowskie oraz zaburzenia metaboliczne.
Konieczność zachowania szczególnej ostrożności przez matkę, szczególnie w pierwszych miesiącach rozwoju płodu jest więc jak widać niezwykle ważny, a informacja o możliwości wystąpienia zaćmy wrodzonej wyraźnie naświetlona kobiecie przez lekarza prowadzącego. Nie wszystkie kwestie są oczywiście zależne od decyzji podejmowanych przez matkę dziecka – występowanie zaćmy w rodzinie, nieprawidłowości chromosomalne będące podłożem zespołu Downa, Pataua, czy Turnera, oraz choroby wirusowe pozostają w dużej mierze poza kontrolą kobiety.
Dwoma podstawowymi objawami występowania zaćmy wrodzonej są tzw. leukokoria, czyli biały odblask źrenicy oraz charakterystyczne szczególnie u dzieci uciskanie oczu pięściami lub kciukami. Leczenie polega tu, podobnie jak w przypadku zaćmy nabytej, na usunięciu zmętniałej soczewki i zastąpieniu jej soczewką sztuczną.
Zaćma nabyta
Zaćmą nabytą nazywamy wszystkie zmiany pojawiające się w późniejszych etapach życia człowieka. W obrębie zaćmy nabytej można wyróżnić dwa bardziej specyficzne rodzaje choroby: zaćmę pierwotną, znaną również jako zaćma starcza, oraz zaćmę wtórną, będącą skutkiem innych czynników, w tym wielu chorób przewlekłych. Wśród najczęstszych przyczyn zaćmy wtórnej wymienia się dziś cukrzycę, hipokalcemię (czyli obniżony poziom wapnia we krwi), choroby oczu (w tym zapalenia naczyniówki, odwarstwienie siatkówki, czy nowotwory wewnątrzgałkowe), nadmierną ekspozycję na promieniowanie UV, terapię steroidami, zabiegi chirurgiczne w obrębie gałki ocznej, oraz różnego rodzaju urazy w okolicach oczu.
Do podwyższonych czynników ryzyka wystąpienia zaćmy nabytej można zaliczyć też wiek (początki zaćmy mogą pojawić się już po 40 roku życia) oraz płeć – kobiety chorują na zaćmę znacznie częściej, niż mężczyźni. Ostatecznie jako wskazówkę do częstszych kontroli można uznać pojawianie się przypadków zaćmy w rodzinie.
Do typowych objawów zaćmy nabytej zalicza się przede wszystkim niewyraźne i zamglone widzenie, znaczne oślepienie światłem słonecznym oraz sztucznym, częste zmiany okularów, a także trudności w wykonywaniu codziennych czynności spowodowane gorszym widzeniem. Chorzy uskarżają się też często na widzenie ciemnych plam przed oczami, trudności w czytaniu oraz zamazywanie się oglądanych przedmiotów.
Zaćma korowa, podtorebkowa i jądrowa, czyli trzy główne typy zaćmy
W wyniku zaćmy naturalna soczewka oka staje się (częściowo bądź całkowicie) nieprzejrzysta, co powoduje obniżenie ostrości wzroku, a nawet całkowitą ślepotę. W zależności od miejsca, w którym pojawią się zmiany chorobowe, zaćmę można podzielić na trzy główne typy choroby: zaćmę korową, podtorebkową oraz jądrową. W praktyce najczęściej spotyka się jednak postaci mieszane choroby. Jeżeli zmętnienie obejmuje wszystkie warstwy soczewki, mówimy wówczas o zaćmie całkowitej lub dojrzałej, wymagającej natychmiastowej operacji – nieleczona zaćma, jak pamiętamy, prowadzi bowiem do całkowitej utraty wzroku.
Przyglądając się konkretnym typom zaćmy warto zauważyć różnice pomiędzy objawami pomiędzy poszczególnymi typami choroby. Objawy w zaćmie korowej objawiają się zmętnieniem centralnej części soczewki. Pacjent zauważa wówczas spadek ostrości wzroku i podwójne kontury obrazu. Zaćma podtorebkowa postępuje powoli, jednakże od początku silnie upośledza widzenie z bliska oraz widzenie przy intensywnym oświetleniu.
Zaćma jądrowa, podobnie jak zaćma podtorebkowa, postępuje wolno, a ostrość wzroku przez dłuższy czas utrzymuje się na stosunkowo dobrym poziomie. Każdy z typów, niezależnie od prędkości postępowania choroby jest niebezpieczny dla oka, a jedyną metodą pozbycia się problemu jest zoperowanie oka poprzez usunięcie chorej soczewki.
Szukasz bardziej szczegółowych informacji na temat leczenia zaćmy? Koniecznie sprawdź je na stronie OneDayClinic, specjalistycznej placówki leczenia zaćmy.
Post your comments