Gwarancja wadium to jedno z najczęściej wykorzystywanych form zabezpieczenia odpowiedniego wywiązania się z umowy wykonawcy zamówienia. Minimalna wysokość kwoty wadium jest określona w Ustawie o prawie zamówień publicznych. W szczególnych przypadkach instytucja publiczna może jednak ją zmienić.
Instytucja wadium jest najważniejszą i podstawową formą zabezpieczenia realizacji zamówienia, którą wnosi się jeszcze na etapie przetargu. Nic zatem dziwnego, że wiele instytucji publicznych żąda wniesienia wadium nawet wtedy, kiedy nie jest to konieczne, gdyż kwota zamówienia jest zbyt niska. Jednakże samo wadium w praktyce sprawia wiele problemów instytucjom, które ogłosiły przetarg z jego udziałem. Co to jest wadium? Jak wyznacza się wysokość stawki wadium w przetargach na zamówienia publiczne?
Czym charakteryzuje się wadium?
Wadium to przede wszystkim instytucja, która dokładnie została uregulowana w artykule 704 Kodeksu cywilnego. To właśnie tam zaznaczono, że instytucja ogłaszająca przetarg może żądać od wszystkich przystępujących do przetargu wpłacenia odpowiedniej kwoty, która będzie formą zabezpieczenia wykonania usługi w przypadku wybrania oferty.
W Ustawie prawo zamówień publicznych wadium zostało uregulowane w podobny sposób. Różnica polega jednak na tym, że strona ogłaszająca przetarg musi zawrzeć informacje na temat wadium już w dokumentach, gdzie zostały określone warunki udzielenia zlecenia na wykonanie zamówienia publicznego. W Ustawie dokładnie uregulowano również formy i kryteria wyznaczania stawek wadium, a także warunki zatrzymania wadium.
Wadium jako forma zabezpieczenia finansowego od nieodpowiedniego wywiązania się z umowy na realizację zamówienia publicznego jest stosowana dosyć często. Jednakże wadium jak wszystkie gwarancje finansowe, powinny zostać zwrócone uczestnikom przetargu tuż po jego zakończeniu, jeśli oferta części wykonawców nie została wybrana. Wadium można jednak zatrzymać jeśli wybrany wykonawca nie podpisze umowy o realizację zamówienia oraz nie wykona swojej pracy w określonym terminie oraz zgodny z warunkami sposób.
Wadium nie zawsze jest dobrowolnym żądaniem zamawiającego. Wysokość kwoty zależna jest od wielu czynników, które wyznaczają wysokość stawki wadium w przetargach.
Wyznaczanie stawek wadium w przetargach – kryteria
W Ustawie prawo zamówień publicznych ustawodawca wprost określił wysokość wadium. Okazuje się, że stawka gwarancji wadium nie może być wyższa niż 3 procent wartości całego zamówienia. Warto jednak pamiętać, że kwotę wadium liczy się od wartości zamówienia publicznego, nawet jeśli składane są również zamówienia uzupełniające.
Instytucja publiczna ogłaszająca przetarg na zamówienie publiczne nie może samodzielnie określić kwoty przetargu. Jeśli kwota zamówienia publicznego jest równo lub przekracza 30 tysięcy euro, konieczne jest wprowadzenie przez zainteresowanych wykonawców ofertą zabezpieczenia wadium w wysokości 3 procent od kwoty. Jeśli jednak koszty całego zamówienia są poniżej kwoty określonej w Ustawie PZP – zamawiający sam decyduje czy konieczne jest wręczenie wadium. W żadnym jednak przypadku nie może być ono wyższe niż 3 procent wartości zamówienia.
Wynika to przede wszystkim z tego, że Ustawie PZP nie została określona minimalna wartość oferty przetargu. To zamawiający sam wylicza ile będzie go kosztowała inwestycja. Warto jednak wiedzieć, że w przypadku zamówienia dzielonego, konieczne jest wyznaczenie osobnego wadium dla każdej części. Wykonawca wnosi jednak tylko jedną gwarancję, nawet jeśli składa swoją ofertę w odpowiedzi na kilka części zamówienia.
Formy wniesienia wadium
Wniesienie wadium dla zamawiającej instytucji publicznej jest ważne, dlatego warto zastanowić się, czy jako zainteresowani wykonawcy posiadamy odpowiednią wysokość kwoty poręczenia. Samo wadium do przetargu można wnieść na kilka sposobów – w formie gotówki, poręczenia bankowego lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej w formie pieniężnej. W ostatnich latach wykonawcy coraz częściej decydują się na wręczenie wadium poprzez instytucje poręczycielskie.
